AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ
JEOTERMAL-MİNERALLİ SULAR VE MADEN KAYNAKLARI
UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ (JUAM) YÖNETMELİĞİ
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1-(1) Bu Yönetmeliğin amacı; Afyon Kocatepe Üniversitesi’ne bağlı olarak kurulan Afyon Kocatepe Üniversitesi Jeotermal-Mineralli Sular ve Maden Kaynakları Uygulama ve Araştırma Merkezi (JUAM)’nin amaçlarına, faaliyet alanlarına, yönetim organlarına, yönetim organlarının görevlerine ve çalışma şekline ilişkin esasları düzenlemektir.
Kapsam
MADDE 2-(1) Bu Yönetmelik; Afyon Kocatepe Üniversitesi Jeotermal-Mineralli Sular ve Maden Kaynakları Uygulama ve Araştırma Merkezi (JUAM)’nin amaçlarına, faaliyetlerine, yönetim organlarına, yönetim ve organlarının görevlerine ve çalışma şekline ilişkin hükümleri kapsar.
Dayanak
MADDE 3-(1) Bu Yönetmelik; 04/11/1981 tarih ve 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 7. maddesi, birinci fıkrasının (d) bendinin (2) numaralı alt bendi ile 14 üncü maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4-(1) Bu yönetmelikte geçen;
a) Merkez: Afyon Kocatepe Üniversitesi Jeotermal-Mineralli Sular ve Maden Kaynakları Uygulama ve Araştırma Merkezi (JUAM)’ni,
b) Merkez Müdürü: Merkezin Müdürünü,
c) Merkez Yönetim Kurulu: Merkezin Yönetim Kurulunu
d) Müdürlük: Merkez Müdürlüğünü,
e) Rektör: Afyon Kocatepe Üniversitesi Rektörü’nü
f) Üniversite: Afyon Kocatepe Üniversitesi’ni ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Merkezin Amacı ve Faaliyet Alanları
Merkezin Amacı
MADDE 5-(1) Merkezin amaçları şunlardır;
a) Jeotermal-Mineralli Sular ve Maden Kaynakları ile ilgili jeolojik, jeofizik ve jeokimyasal araştırmalar yaparak yeraltının hipotetik modelini oluşturmak,
b) Detaylı jeofizik etütler sonucunda daha yüksek sıcaklıklı suyun elde edilebileceği uygun lokasyonları saptayarak sondajları programlamak,
c) Bölgedeki jeotermal-mineralli suların çeşitli amaçlarla kullanımı (enerji üretimi, sağlık, ısınma, sera vs.) sırasında en son teknolojinin uygulanmasını sağlamak, jeotermal-mineralli suların birbirine karışmaması ve kirlenmemesi ve beslenme alanlarının korunması için projeler geliştirmek,
d) Merkezin alanı ile ilgili konularda araştırma ve uygulama projeleri planlamak, proje yürütücülüğü yapmak ve uygulamak, danışmanlık hizmetleri vermek,
e) Merkezin alanı ile ilgili konularda öğrenci ve araştırmacıların lisans ve lisansüstü çalışmalarında uygulama alanı sağlamak, seminerler, laboratuar çalışmaları ve konferanslar düzenlemek, yazılı ve elektronik ortamlarda yayınlar hazırlamaktır.
Merkezin Faaliyet Alanları
MADDE 6-(1) Merkez belirtilen amaçlara ulaşmak için aşağıdaki faaliyetlerde bulunur;
a) Jeotermal kaynaklar, aktif jeotermal sistemler, fosil jeotermal sistemler ve kızgın kuru kaya konusunda bilimsel ve teknolojik araştırma yapmak ve geliştirme faaliyetlerinde bulunmak,
b) Doğal mineralli sular, hidrotermal oluşumlar ve mineral kaynakları ile bilimsel araştırma ve geliştirme faaliyetlerinde bulunmak,
c) Yer altı suları ve kuraklık konusunda bilimsel araştırma ve çözüm geliştirme faaliyetlerinde bulunmak,
d) Metalik cevherler ile sanayinin değişik dallarında kullanılan endüstriyel hammaddelerin araştırılması ve özelliklerinin belirlenmesiyle ilgili jeolojik, mineralojik, jeokimyasal ve teknolojik araştırmalar yapmak,
e) Jeotermal su ile geri beslenme, çevre ve yeraltı suyu etkileşimi konusunda bilimsel araştırma ve geliştirme faaliyetlerinde bulunmak,
f) Sağlık turizmi ve termal tedavi konusunda bilimsel araştırma ve geliştirme faaliyetlerinde bulunmak,
g) Jeotermal enerjinin ısıtmada, sanayide ve elektrik üretiminde kullanımı konusunda bilimsel araştırma ve geliştirme faaliyetlerinde bulunmak,
h) Jeotermal-mineral sular ve maden kaynakları konusunda lisans ve lisansüstü düzeyde yapılacak proje çalışmalarına alt yapı oluşturmak,
ı) Jeotermal-mineral sular ve maden kaynakları konusunda ulusal ve uluslar arası kurum ve kuruluşlarla işbirliği faaliyetlerinde bulunmak,
i) Merkezin alanı ile ilgili konularda meslek içi ve toplumsal eğitim çalışmaları, kurslar, seminerler, konferanslar ve kongreler düzenlemek, katılım belgesi vermek,
j) Kamu ve özel teşebbüslerin sorunları ile ilgili araştırma-geliştirme çalışmalarında bulunmak, danışmanlık hizmetleri vermek,
k) Bilimsel ve teknik faaliyetlerin yürütülmesi için üniversite-sanayi işbirliği çerçevesinde, her türlü proje çalışmaları ile kitap, dergi ve bülten yayınları ile elektronik ortamlarda yayınlar yapmak,
l) Rektörlük ve yetkili kurullara faaliyetlerle ilgili rapor sunmak,
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Merkezin Yönetim Organları ve Görevleri
Merkezin Yönetim Organları
MADDE 7-(1) Merkezin yönetim organları şunlardır,
a) Merkez Müdürü
b) Merkez Yönetim Kurulu
Merkez Müdürü ve Görevleri
MADDE 8-(1) Merkez Müdürü, Üniversite öğretim elemanları arasından Rektör tarafından üç yıl için görevlendirilir. Süresi biten Merkez Müdürü tekrar aynı yöntemle görevlendirilebilir. Merkez Müdürü kendisine yardımcı olmak üzere üniversite öğretim elemanları arasından en fazla iki kişiyi müdür yardımcısı olarak görevlendirilmek üzere Rektörün onayına sunar. Merkez Müdürünün görevi başında bulunmadığı zamanlarda müdür yardımcısı kendisine vekâlet eder. Görevi başında bulunmama süresi altı ayı aştığı takdirde yeni Merkez Müdürü görevlendirilir. Merkez Müdürü; faaliyetlerin düzenli bir şekilde yürütülmesinden, gözetim ve denetiminden Rektöre karşı birinci derecede sorumludur.
(2) Merkez Müdürünün görevleri şunlardır;
a) Merkezi temsil etmek ve Merkez çalışmalarının düzenli ve etkin bir şekilde yürütülmesini sağlamak,
b) Yönetim Kurulunu toplantıya çağırmak, gündemi hazırlamak ve toplantıya başkanlık etmek,
c) Yönetim Kurulu kararlarını yürütmek,
d) Yılsonu faaliyet raporlarını, yeni çalışma programlarını hazırlamak ve Yönetim Kuruluna sunmak,
e) Bu yönetmelikte belirtilen görevleri yerine getirmek.
Merkez Yönetim Kurulu ve Görevleri
MADDE 9-(1) Merkez Yönetim Kurulu; Merkez Müdürü, müdür yardımcısı ile Rektör tarafından üniversite öğretim elemanları arasından görevlendirilecek beş üye olmak üzere toplam yedi kişiden oluşur. Merkez Yönetim Kurulu üyelerinin görev süresi üç yıl olup, süresi biten üyeler yeniden görevlendirilebilir. Görev süresi dolmadan ayrılan üyelerin yerine, kalan süreyi tamamlamak üzere aynı yöntemle bir üye görevlendirilir.
(2) Merkez Yönetim Kurulu salt çoğunlukla toplanır ve kararlar oy çokluğuyla alınır.
(3) Yönetim Kurulu toplantısına üst üste üç defa özürsüz katılmayan üyenin üyeliği kendiliğinden sona erer.
(4) Yönetim Kurulunun görevleri şunlardır;
a) Merkez Müdürü tarafından getirilen teklifleri görüşmek ve karara bağlamak,
b) Merkezi her türlü faaliyetlerini planlamak ve yönetmek,
c) Yıllık faaliyet raporu onaylamak,
d) Merkezin personel ihtiyacını tespit etmek ve talepte bulunmak,
e) Bu Yönetmelikte belirtilen diğer görevleri yerine getirmek.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
Personel İhtiyacı
MADDE 10-(1) Merkezin akademik, teknik ve idari personel ihtiyacı Merkez Müdürünün önerisi üzerine, 2547 sayılı Kanunun 13. Maddesine göre Rektör tarafından görevlendirilecek personel tarafından karşılanır.
Yönetmelikte Hüküm Bulunmayan Haller
MADDE 11-(1) Yönetmelikte hüküm bulunmayan hallerde; ilgili diğer mevzuat hükümleri ile Senato kararları uygulanır.
Yürürlük
MADDE 12-(1) Bu yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 13-(1) Bu yönetmelik hükümlerini Afyon Kocatepe Üniversitesi Rektörü yürütür.
AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ JEOTERMAL-MİNERALLİ SULAR VE
MADEN KAYNAKLARI UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ (JUAM)
KURULMASI İLE İLGİLİ GEREKÇELER
1. Kurulması önerilen merkezle ilgili olarak üniversitemizde halen faaliyet gösteren Mühendislik Fakültesi Maden Mühendisliği, Kimya Mühendisliği, Gıda Mühendisliği, Jeodezi ve Fotogrometri Mühendisliği ve Teknik Eğitim Fakültesi Elektrik Eğitimi ve Makine Eğitimi bölümlerine ait lisans ve lisansüstü programlar bulunmaktadır. Tıp Fakültesi’nde Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Anabilim Dalı uzmanlık eğitimi vermektedir. Afyon Sağlık Yüksekokulu bünyesinde Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Bölümü eğitim vermektedir.
2. İç paydaşların Ar-Ge, eğitim ve laboratuvar birimleri ile jeotermal enerji ve kullanım alanları, maden kaynakları, termal tedavi ve kaplıca turizmi konularında teknolojik araştırmalar yapılacak, kamu ve özel kuruluşlara bu konuda danışmanlık hizmetleri sağlanacaktır. İlgili bölümlerin uygulama ve araştırmalarına destek verilecektir.
3. Bu bölümlerde ve ileride açılabilecek jeoloji mühendisliği ve jeofizik mühendisliği bölümlerinde teorik ve uygulamaya yönelik çalışmalara destek olacaktır.
4. Ülkemizde jeotermal enerji araştırmalarının ciddi bir şekilde yürütüldüğü söylenemez. Avrupa’da ilk sırada ve Dünya’da ise 7. sırada olmamız ülkemizdeki jeotermal kaynakların ne derece büyük bir potansiyele sahip olduğunun açık bir göstergesidir. Yeraltında keşfedilmeyi bekleyen jeotermal suları ve maden kaynaklarını günümüzde Dünyada uygulanan güncel arama teknikleriyle araştırıp çıkarmak ve bunların kullanım alanları ile ilgili araştırmaları desteklemektir.
5. Araştırma merkezinin, akademik birimlerin bilim dallarına göre farklılaşan araştırma desteği taleplerini karşılayabilecek disiplinler arası yaklaşıma sahip bir merkez olması, mevcut uygulama ve programlardan ayrılan en önemli boyutudur. Jeotermal enerji maden kaynaklarıyla ilgili olarak, meslek içi ve toplumsal eğitim çalışmalarına özel önem verilmektedir. Bu amaçla seminerler, atölye çalışmaları ve konferanslar düzenlemek; yazılı ve elektronik ortamlarda yayınlar hazırlamak merkezin en önemli faaliyetleri arasında yer almaktadır.
6. Afyonkarahisar ve çevresi jeotermal-mineralli su kaynakları ve maden yatakları yönünden zengin bir bölgedir. Henüz bu zenginlik bütünüyle ortaya çıkarılamamıştır. Halen işletilmekte olan hazne kayaçlardan daha derinde ve daha yüksek sıcaklıkta hazne kayaçların varlığını araştırıp jeotermal sistemin modelinin oluşturulması gerekmektedir. Jeotermal kaynaklardan yararlanarak elektrik enerjisi üretmek, seracılık yapmak, daha büyük boyutta ısıtmada kullanmak, termal tedavi ve kaplıca kür merkezi olma imkânı bulmaktadır. Bu imkanı üniversite olarak ortaya çıkarırken, toplumun bu konuda önemli boyutta yatırım yapmasına ve bu yatırımlarda çalışmasına katkıda bulunacaktır. Jeotermal-mineralli suların çıkarılması ve yanlış kullanımıyla ortaya çıkan çevresel etkilerin tesbiti yapılarak insan ve çevre sağlığı açısından zararlı olabilecek etkilerin giderilmesine çalışılacaktır. Ayrıca içme ve sulama suyu olarak kullanılacak suların jeotermal kaynaklarla kirletilmemesi için alınabilecek önlemlerin ortaya çıkarılması sağlanacaktır.
Afyonkarahisar il sınırları içinde bir bölümü halen işletilen, bir bölümü ise terk edilmiş linyit, diyatomit, yarı kıymetli süstaşları, tuğla-kiremit toprağı, kuvarsit gibi endüstriyel hammaddelerle, Pb-Zn, antimonit, demir ve manganez gibi metalik cevherler de bulunmaktadır. Ayrıca son zamanlarda Sincanlı ile Sandıklı ilçeleri arasında kalan bölgede Maden Tetkik Arama Enstitüsü ve özel kuruluşlar tarafından metalik mineral, kaolen ve bentonit gibi kil yatakları; Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO) tarafından da Şuhut ilçesi ve çevresinde petrol aramasıyla ilgili saha araştırmaları başlatılmıştır. Afyon Kocatepe Üniversitesi Jeotermal-Mineralli Sular ve Maden Kaynakları Uygulama ve Araştırma Merkezi (JUAM)’nde halen Maden Mühendisliği Bölümü bünyesinde yürütülen maden araştırma çalışmalarına hız verilecektir.
7. Merkez laboratuvar faaliyetlerini, Afyon Kocatepe Üniversite’sine bağlı Merkezi Laboratuvar binasında yürütecek olup, bu binada laboratuvar çalışmaları için yeterli miktarda kapalı alan bulunmaktadır. Ayrıca Afyon Kocatepe Üniversitesi Rektörlüğü’ne ait olan ve bilimsel çalışmalar için tahsis edilmiş olan bir tane araç da, arazi çalışmalarında kullanılacaktır. Yine arazi çalışmaları için gerekli olan jeolog pusulası, jeolog çekici ve el GPS’i ile arazide (yerinde) jeotermal araştırma yapmak için derin rezistivite cihazı üniversitede mevcuttur. Arazi çalışmaları için Süleyman Demirel Üniversitesi Jeoteknik Araştırma ve Uygulama Merkezi’nde bulunan ve aşağıda verilmiş olan cihazlar ortaklaşa kullanılacaktır.
*Jeoradar,
*48 elektrotlu rezistivite cihazı,
*Uranyum, toryum spektrometresi,
*Elektromanyetik (em 34) cihaz,
*Sezyum manyetometresi.
Kayaç ve maden örneklerinin mineralojik ve jeokimyasal analizlerinde Maden Mühendisliği Laboratuvarındaki incekesit makinasıyla A.K.Ü. İscehisar Mermer ve Doğaltaş Teknolojisi Uygulama ve Araştırma Merkezi’ndeki polarizan mikroskop ve XRF cihazları kullanılacaktır. A.K.Ü. Teknoloji Uygulama ve Araştırma Merkezi (TUAM)’ndeki X-ışınları difraktometresi ve Taramalı Elektron Mikroskobu (SEM) da çalışmalarda kullanılacak diğer cihazlardır. Su kaynaklarının kirlilik/kalite kontrolü Teknoloji Uygulama ve Araştırma Merkezi (TUAM) bünyesinde bulunan imkânlarla yapılacaktır.
Ayrıca halen hazırlıkları devam eden ve Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) veya Devlet Planlama Teşkilatı (DPT)’na sunulacak olan projeden sağlanacak finansmanla kurulacak merkez için gerekli arazi ve laboratuvar cihazlarıyla derin etütlerin yapılması planlanmaktadır.
8. Merkezde görev alacak öğretim elemanlarının ünvanı ve adı soyadı aşağıda olup, söz konusu öğretim elemanlarına ait özgeçmişler ekte verilmiştir.
Yrd. Doç. Dr. Ahmet YILDIZ
Yrd. Doç. Dr. Metin BAĞCI
Yrd. Doç. Dr. Arzu ENGİN
Doç. Dr. H. Ali YALIM
Yrd. Doç. Dr. Mustafa UÇAR
Yrd. Doç. Dr. Saffet ERDOĞAN
Öğr. Gör. Liyaddin YEŞİLKAYA